Ne büyüksün ki kanın kurtarıyor Tevhid’i…

Bedr’in aslanları ancak, bu kadar şanlı idi.

<< Bu, taşındır >> diyerek Ka’be’ yi diksem başına

............

Yine bir şey yapabildim diyemem hatırana.

Korkma, sönmez bu şafak- larda

Kamil iken cahil ettim alimi,
Vahşi iken yahşi ettim zalimi,
Yavuz iken zebun ettim Selim'i,
Her oyunu bozan gizli zor benim...

Benim pençemin altında kıt’alar titrerken

Bir ahu gözlüye zebun etti beni …

Der bu günkü Türkçesiyle… Bir güzelin karşısında perişan hale geldim, çaresiz, derbeder hale geldim der. Mesela fatih Sultan Mehmet, Avni’dir mahlası. O ‘ da şair… Müzisyen padişahlarımız var 3. Selim var. O’ nun zamanında Türk Müziği çağ atlıyor. Bir Saadettin Kaynak’ımız var, bir Selahattin Pınar’ımız var, Zekai Dede Efendi’miz var, bir Hacı Arif Bey’imiz var, Şevki Bey’imiz var ki binlerce Uşşak beste yapmış. Otuz üç yaşında öldü bu adam… Kara sevdadan verem oldu öldü.

Diyor ya.. Bugün elimizde en az iki yüz eseri var ve çoğu Uşşak makamındadır. Uşşak makamında yeni eser yapmak biraz zor. ‘ Vurgun’ u besteleyen Selçuk Tekay kardeşim, O’ da Uşşakcıdır. Hatta kitabımı O’na imzalarken ‘ Zamanın Şevki Beyi Selçuk Tekay kardeşime’ diye imzalayıp vermişimdir. Sonra ‘ Sensiz Olmadı ‘ Muazzez’in ( Ersoy) kasedinin ismi, beste O’na ( Selçuk Teka ) , sözler bana ait, ‘ Besmele ‘ yine sözler bana ait, beste Şelçuk Tekay’ a ait. O ‘da Uşşak makamındadır. Ondan sonra Adnan Şenses’ in kasedinde bir şarkımız var yine sözler bana ait,

Dediğim şiirin bestesi de Selçuk Tekay’ a ait. Yine Emel Sayın’ ın bir kasedinde, ya son kasedi ya da bir öncekinde yazdığım bir şiir var( YN: 1995 yılı )

Yine O’ nun bestesi , yine O’ nun şarkısı ( Selçuk Tekay )… Böyle kabiliyetlerimiz var mesela… Ama Türk sanat Müziği’ nde hırsız yok, onu diyorum.

Hakan BENLİ : Türk Sanat Müziği formunda yazılan eserler ve ortaya çıkan besteler özgün oluyor.

Cemal SAFİ : Tabi, tabi… işte böyle yani, şimdi ben üzülüyorum yoksa biz çok kabiliyetli , çok yetenekli sanatçı çıkaran bir toplumuz. Niçin başkalarının müziğine, başkalarının sözlerine ihtiyaç duyalım ki ?

Hakan BENLİ.: Efendim , bunu şiire adapte edersek ; Türk şiiri şuan bir çıkmazda mı ?

Cemal SAFİ: Yok, gençler yetişiyor . Şöyle tespit ettim, tabi biz örnek olacağız en güzel şeyle örnek olacağız. Bahsettiğimiz söz yazarları değiliz, o popçulara söz verenlerden değiliz. Tabi bunların hepsini ben kınamıyorum ama çoğunu kınamamak mecburiyetindeyim çünkü bestekar diyor ki, bestekar, güya bestekar yani. Bir müzik bulmuş bir yerden, diyor ki, bunun sözü kulağa ters gelecek kulağı tırmalayacak bir şey yaz diyor. Biraz da müstehcen olsun diyor, çok tutar bu şarkı , para kazanırız diyor. Şimdi zaten maddeyi düşünüyor, parayı düşününce sanat zaten olmaz. Madde, mana… Mana gelmez maddeye. Yan yana olmaz, zeytin yağı nasıl suyla olmaz, karışmaz öyle… Maddeyi düşünerek manayı yakalayamazsın. Ben parayı düşünerek şiir yazabilir miyim, mümkün mü ? Bu mümkün değil. Onun için, hatta geçen bir bestekar arkadaşımız gelmiş bundan bir yıl evvel, Cemal Ağabey kasede giriyorum dedi ; şöyle tırapan, apaş bir söz, mesela ‘ Kılavuzu karga olanın burnu şeyden kurtulmaz ‘ hatta bunu adıyla söyledi. Ben dedim, bu kelimeyi pek kullanmam yani hiç kullanmam belki öfkeyle ağzımdan çıkar şuurlu haldeyken kullanmam. O kelimeyi bizim ailemiz kullanmazdı. ‘ O kelimeyi aynı böyle yaz Cemal Ağabey ’ dedi. Bak şimdi bak !... Dedim ya, benim bu kadar sevenim var , bu kadar sayanım var. Önder olan, arkamız dan gelen gençler diyor ki, hocam ben sizin sayenizde şiiri sevdim, şiiri siz sevdirdiniz bana. Onun için şiire başladım diyor. Hece veznini siz sevdirdiniz, ben hece vezni yazmaya başladım hocam diyor. Beni örnek almış bir gençlik var. Şimdi ben, bu kadar sevilir sayılırken senin hatırına, paranın hatırına, basit sözlerle sevdiklerim karşısına nasıl çıkarım. Biz örnek olmuşuz, onun için ben okuduğumu işlerim şiirize ederim dedim. ben o şekilde şiir yazmam, kusura bakma… ‘ Aman Cemal Ağabey falan, ‘ kırılıp gitti sonra. Ünlü bir bestekar bu bahsettiğim. Sonra yazdım besteleyemedi tabi… Orhan Gencebay besteledi. Linet diye bir İsrailli kız, kaseti çıktı çıkıyor bugünlerde. Korkunç bir ses , çok büyük bir ses Türkiye’ de eşi olmayan bir ses şimdi. Bu kız on sekiz yaşında on dokuza giriyor, 1975 doğumlu. Orhan’ında hayranı benim de hayranımdır. Kaseti Orhan Gencebay’ın Kervan Plak firması, Orhan Gencebay’ındır kardeşi işletir Kervan Plakı. Orhan Gencebay kardeşimiz dört kasetlik anlaşma yaptı ve ilk kaseti işte çıkıyor. Orda şimdi bahsettiğim şiiri Orhan Gencebay besteledi ve Linet okudu. Linet parayla bunların solisti oldu. Şimdi şöyle akifin veyahut şairin kılavuzu gönlü. Pek aklıyla yola çıkmaz, duygularıyla yola çıkar.

Ses getirecek bir şarkı bu. Arabada var kaseti, deneme kaseti. Orhan ( Gencebay) verdi bana dinlersin diye. Şimdi bunun kliplerini yapıyordu Orhan. Kız biraz giyinmesini bilmiyor galiba , kusura bakmasın, duyarsa, okursa röportajı. Daha çocuk yani…

Hakan BENLİ : Şiirden bahsediyorduk ?

Cemal SAFİ : Evet, Mehmet Akif’e demişler ki Osmanlıyı yerici şiir yaz. Eski hilafeti, padişahı, eski yöneticileri yerici aşağılayıcı, tahkir edici şiir yaz… O’ da şöyle yazmış :

Ben de kimsenin keyfi için Türk şiirine leke düşüremem. Düşürenleri kınıyorum çünkü… Efendim dedim gibi Allaha şükür… Bu şirin mayası, şiirin özü duygudur ve kafiyedir, değil mi ?... Duyguları kaleme almaktır en güzel şekilde. Onun için bizim çok iyi müzisyenlerimiz var mükemmel müzisyenlerimiz var. Niçin yani biz, niçin tenessül edelim , niçin tenezzül edelim; yabancı müzikleri çalalım , yabancı sözleri çalalım ?... Bunu hazmedemiyorum bir türlü… Ve protesto ediyorum yani…

Hakan BENLİ : Peki efendim, şiirin fotoğrafını çektik… Şiirin şiir vasfına sahip olması için sizce neler gerekli ?

Cemal SAFİ : Şimdi dediğim gibi , şiir duyguların fotoğrafıdır. O fotoğrafı en güzel çeken iyi şairdir. Şimdi, biraz evvel yine dediğim gibi serbest olsun, aruz olsun , hece vezni olsun, hangi tarz olursa olsun şiirin şiirselliği önemlidir. Şiir olması önemli. Düz yazı mı nesir mi şiir mi ?... Şiirde ne aranır ? Samimiyet ve duygu aranır. Samimiyetsizlik oldu mu o şiir biter. Şiirlerimi takip ediyorum, en beğenilenleri en samimi yazdıklarımdır. Mesela ‘ Ya evde yoksan ? ‘ diye bir şiirim var. Şu camın önünden geçiyordu bir arkadaş, ıslanmıştı yağmurda. Onun peşinden baktım , adres arar gibiydi … Hep kapılara numaralara bakıyordu. Etkiledi beni. Bir adamın geçişiydi, tanımam etmem… Peşinden baktım, kaybolana kadar peşinden baktım…İki yıl oldu. Ya dedim, sevgilisini arıyorsa diye düşündüm… Ve sabaha kadar oturdum hem ağladım hem şiiri yazdım.

Samimiyet, duygu, etki, o duyguları canlandırıyor. Yani şiirde önce duygu gerek, samimiyet gerek, teknik gerek, melodi gerek, aleterasyon dediğimiz ses uyumu gerek. Mesela bu, şöyle bir örnek vereyim ben biraz alaycı tarzda yazdığım bir şiir; sevgilisine ihanet edenlere ithaf ettiğim bir şiir. Sevgilisini aldatanlara, o tabakaya hitap ettiğim bir şiir. Şöyle derim ;

Demişim. Şimdi dediğim gibi hem samimiyet hem aleterasyon ; biraz önce söyledik hem kalbi etki alanına alacak hem kulakları , değil mi ?... Yani öyle sıradan olmayacak, ben şiirim diyecek. Kendisi söyler şiir olup olmadığını. Artık bir yerden sonra eleştirici olmuşuz yani…Ben on yıldır şiir yarışmalarında jüri başkanlığı, jüri üyeliği yapıyorum. Ve aynı zamanda Türkiye Şairler ve Bestekarlar Festivali’ nin kurucusuyum ben. Bunu Akçay ‘ da yapıyorum, geleneksel hale geldi. Üçüncüsünü idrak ettik doksan dört yılında ve demin dedik ya, yeni şair çıkıyor mu acaba yoksa Türk şiiri sıkıntıda mı diye… Hayır, hiç kimsenin tanımadığı bir yüksek mühendis kardeşimiz birincilik aldı. Kimse tanımıyor. Yüz elli şair kalıyor belki benim pansiyonda ve çevre pansiyonlarda, kimse tanımıyor adamı. Girmiş sıraya kaydını olmuş, şiirlerini vermiş… Jüri üyelerim var, Türkiye’nin en seçkin şair ve bestakarlarından oluşuyor. Avni Anıl, Bilge Özgen, Turgut Yalçın, Halil Soyuer, gibi on bir jüriden oluşuyor. Bir sürpriz şiirde Vedat Fidanboylu diye kardeşimiz birinci oldu. Kardeşim sen kimsin ? Çıktı ortaya elimizi öptü,çok da mütevazi biri ; ‘ Ben hiç tahmin etmiyordum hocam. Serbest yazıyordum önceden, sizin şiirlerinizi mecmualarda görünce öyle imrendim, bende yazamam mı acaba diye yazmaya başladım.Dört yıldır hece vezni yazıyorum ‘ dedi. Bu kadar iyi insanlara örnek oluyormuşuz demek, geriye dönüş var mı ?

Hakan BENLİ : Hece vezni ile yazmaya başlayan ve devam eden yeni bir nesil yetişiyor yani. Bu konuda umutlusunuz sanırım ?

Cemal SAFİ : Yetişiyor, yetişiyor, evet. Mesela , yine kimse tahmin etmiyordu, bir hüzzam şarkıyla Birsen Petenpaten birinci geldi. Sözleri Yalçın Demircan’ a ait.Söz yazarı Yalçın Demircan, ünlüdür, Muazzez Abacı bunu okuyacak mesela… Diğer şiir alındı yine kim bilir hangi bestekar besteleyecek… Festival üç gün devam ediyor. İlk gün ses yarışması yapıyorum, ertesi gün beste yarışması, son gün şiir yarışması ve ödüllerin dağılımı yapılıyor. Ödül töreni iki saat sürüyor. Ülkenin en ünlü müesseslerinden ödüller alıyorlar. Mesela MESAM, genel sekreteri jüri üyesi oluyor, İLESAM, genel sekreteri şair Yahya Akengin, yine jüri üyemiz, onlarda plaketleriyle katılıyorlar. Raks firması, Orhan Gencebay’ın sahibi olduğu Kervan Plak, Toro müzik yine ödülleriyle katılıyor. MÜYAP’ ın ödülleri yine ben ödül veriyorum ve orda civardaki radyoların verdiği ödül ve plaketler var. Çok güzel oluyor ve git gide de büyüyor. Duyuldu Türkiye çapında efendime söyleyim , televizyonda, radyolarda konusu geçiyor, onun için her yıl daha çok şair daha çok bestekar katılmaya başladı. Birsen Petenpaten ilk katılıyordu ve birinci geldi halbuki bizim favorilerimiz vardı. Bu birinci gelmezse ikinci gelir diye.. Yani bu gibi yarışmalar, bu gibi birliktelikler hem kaynaşmayı sağlıyor, şair ve bestekarlar arasındaki kopukluğu önlüyor hem ses sanatçısı, hem şair hem de bestekar üçü yan yana geliyor. Hiç birbirini tanımayan bestekar ve şairler, ses sanatçıları orada buluşuyorlar. Ve orada çok güzel şiirler çıkıyor, çok güzel bir atmosfer yaşıyorsunuz. O duygular sayesinde değişik şiirler çıkıyor. Bu gibi yarışmalar hem daha güzel eserlerin doğmasına sebep oluyor…

Hakan BENLİ : Rekabeti sağlıyor…

Cemal SAFİ : Tabi , tabi … Hem de birbirlerini dinledikçe daha güzelini yapmak ihtiyacını hissediyor. Daha güzel şiir daha güzel beste yapayım, yarışmada ben ödül alayım, yarışmada ben birinci olayım rekabeti oluyor. Yarışmada ses getiren eser mutlaka Türkiye’ nin en ünlüleri tarafından seslendiriliyor. Mesela bundan bir evvelki sene birinci gelen eseri Emel Sayın okudu. Orada derece aldı mı duyuluyor zaten.

Hakan BENLİ : Anladım, peki bir sorum daha olacak, şiir yazanlara ne gibi tavsiyelerde …

Cemal SAFİ : Pardon sözünü kestim, şimdi şiir gönül ve mekanın birlikte hazırladığı, birlikte imbikten geçirip damıttığı bir duygu yüküdür. Bu ikiliyi liyakat sahibi bir sakinin sunması lazım. Siz dünyanın en pahalı şampanyasını şurdan, sokaktan geçen bir simitçiye gel bu şampanyayı dağıt dersen ne yapar bu adam, elbette eline yüzüne bulaştırır ve şampanyadan da vazgeçersiniz siz. Diyeceğim sunucu çok önemli. Sanat dünyası içerisinde bir çok sunucu , tiyatrocu arkadaşım var. Bozkurt Kılıç, Semih Sergen, Aykut Sözeri, Sönmez Atasoy, Tomris Çetiner bunlar ağabeylerimiz, kardeşlerimizdir. Ama bu ara yeni jenerasyondan bir isim tespit ettim, Dünya Radyo’ nun sunucusu Bedirhan Gökçe. Şimdi bu arkadaşla bir kaset yapıyoruz biz. Bedirhan Gökçe duygusunu katıyor, hepsi öyle yapamıyor. Bedirhan ‘ da bunu tespit ettim. Ses fevkalade, diksiyonu da öyle …

Hakan BENLİ : Doğrusu sizi O’ nun vasıtası ile tanıdım…

Cemal SAFİ : Öyle mi … Zaten kendisi diksiyon öğretmeni. Ses de fevkalade bir de duygusunu katıyor, şiiri çok seviyor… Şiiri sevdirecek nitelikte kişilerin şiiri okuması gerekir. Yahya kemal mesela hiç güzel şiir okuyamazmış. En iyi şiiri okuyan o jenerasyonda Behçet Kemal Çağlar’ dır. Ben duyarak okurum duyarak yazarım ama aman aman sesim hiç iyi değildir. Yaşayarak okurum , yaşayarak yazarım öyle bir disiplinim vardır ama iddiam yoktur. Mesela Bekir Sıtkı Erdoğan, ağabeyimiz, takdir ettiğimiz bir şairimiz. Edebiyat öğretmeni kendisi Deniz Harp Okulunda ve Deniz Lisesinde. Subaydı yani, üniformalı. Şurdaki şiir O’ nundur. Ben hayatımda hiç kimseden, hiçbir şairden imzalı şiir almadım ama onu aldım; niye aldım onu ? Beşinci kıtasında yeni nesle bir öğüt vardır orada. ÖZEL Aşıklarıdır şiirin ismi. Şimdi bana geliyorlar ve soruyorlar, ‘ Hocam nasıl yazalım , ne önerirsiniz daha başarılı olabilmemiz için ‘ diye. Ben de önce o şiiri okuyun sonra benim de diyeceklerim var diyorum, gidiyor onu okuyor. Orda şöyle diyor ;

Aldın mı ordan bir ders ? Aldım… Bende diyorum ki ; ‘ Kırk tane karga üretmektense bir tane şahin üretin, evladır… ‘ Yüz kitap oku, yüz roman oku bir şiir yaz… Çünkü bir şiir bir romanın özetidir. Bir şiir bir roman yazdırır sana. Hani şiir nedir dediğimiz zaman , roman dilse şiir dil yazdırır.

Hakan BENLİ : Sayın Safi, birçok şiirinizin bestelenmesi nedeniyle siz şairden çok şarkı sözü yazarı olarak tanınıyorsunuz…

Cemal SAFİ : Evet bu çok söylenir…

Hakan BENLİ : Bu konuda neler söyleyeceksiniz ?

Cemal SAFİ : Şimdi söz yazarı daha ziyade bestekarın güdümündedir. Söz yazarı maalesef maddeyi düşünerek yazar. Bu şarkı olsun , ben para kazanayım diyerek yola çıkar. Bu nedenle pek etkili bir şey bulamazsınız. Biz bundan sıyrılmışız. Biz parayı sevseydik zaten şair olmazdık. Paradan bahis geçince, benim öyle kaygılarım olmadı, zengin çocuğuydum ben. Söylemek ayıptır ama buradaki ilk galeri benimdi, bir çok gayrimenkulum vardı… Parayı sevseydik o işi yapardık. Bizim yaptığımız bir güzellik, denize atıyoruz balık bilmiyor, Allah biliyor. Tarzımız, sanat karakterimiz şarkıya yatkın şiir yazıyor. Biraz önce dedim ya, kafiyeye dikkat ederim, duyguya, samimiyete, melodiye ve ritme … O güzelliği, o duyguları ; o melodi içinde o armoni içinde anlatmak marifet. Öyle değil mi ? Başıboş değil, gelişi güzel değil yani . Şimdi birisi başıboş, çapulcu eşkıya, birisi de normal asker… Hangisi başaracaktır ? Tabi ki asker başaracaktır. Eşkıya dünyaya hükümdar olmaz diyor. Onun için kabiliyetini ve kültürünü uç noktasına kadar zorlayacaksın kendini ve güzelliği yakalayacaksın. Ne yapacaksın ? Ecdadına layık olmak için en güzelini yapmaya mecbursun. Yoksa şair ecdadının kemikleri sızlar toprakta. ‘ Çocuklar ne yapıyor böyle, şunların yazdığına bak !... ‘ derler sonra. Benim neslim böyle mi olacaktı, bu hallere mi düşecekti demezler mi ? Biraz önce bahsettik, sözlerini çalmak, müziklerini çalmak… Ben utanıyorum sonra. Yunanistan’ da güzel bir müzik çıkıyor, adamları var orda hemen yolluyorlar bunlara sonra aman bunu kaçırmayalım, Aysel Gürel abla hemen buna bir söz yaz… Şehrazat buna bir söz yaz… Hatta geçen gün bir karikatür gördüm. O kadar güzel ki , Aysel Gürel Bakırköy’de elinde kağıt kalem, deliler konuşuyor bu bir şeyler yazıyor.. Çıkarken de ‘ İyi, Allah’a şükür bu günde üç beş şarkılık şiir çıktı ‘ diyor.

Hakan BENLİ : Peki ikisinin arasındaki fark nasıl ?

Cemal SAFİ : Şimdi şarkı sözü ile şiirin farkı… Şarkı sözü melodisini üstünden çıkardığın zaman kıçının üzerine oturur. Ayakta duramaz, ben eserim diyemez. Şiir böyle değildir. Her zaman ayakta kalır. Eğer şiirse ayakta durur, eserdir. Şarkı sözü müziğini aldığın zaman zavallı kalır, aciz kalır. Müziği giydirdiğinde sağlığına kavuşur, ayağa kalkar yoksa kıçının üzerine oturur. Efendim şimdi yıllar evvel sanırım sene seksen dokuz, doksan ; Halit Kıvanç Ağabeyim televizyonundaki programına davet etti beni. ‘ Rüyalarım Olmasa ‘ şarkısının patladığı zaman. Yarışmacılara şarkıyı dinlettikten sordu ’ Bu şarkının şairi kim ? ‘ dedi . Söz yazarı demedi şair dedi, şiir çünkü o. Ben o zaman ünlü değilim böyle. Orhan Gencebay sevenler bilirler beni, sayarlar daha ziyade. Tanırlar diye sapa bir yere oturttular beni. Sağ yanımda Türkan Şoray oturuyor, onun yanında Tanju Okan oturuyor. Bekir Servet, Nerva Serezli, Birisi rahmetli oldu galiba, onlar. Böyle hep sanat ağırlıklıydı o günkü yarışma. Senenin şarkısına geldi konu, o sene bütün ödülleri almıştı o şarkı. Soruyu sordu, bende içlerinden biri bilir herhalde diyorum kendi kendim. Cevaplar geldi, çocukların hepsi, dördü de Cemal Safi diye yazmışlar. O anda doldum, gözlerimden yaş gelmeye başladı. Fazla duyuyorum olayları. O arada ‘ Aa !.. Cemal Safi ‘ de burada…’ dedi Halit Kıvanç. Hazırlığımız öyle… Orda Cemal safi’ den şiirin tamamını dinliyoruz dedi. O duyguyla , hiç hazırlıksız, ağzım kuruyarak ; tansiyonum yükselmiş bir an şiiri okurken. Yemin ediyorum dünyanın her yerinden telefon, tebrik geldi. O şiiri istediler benden. O zaman çoğalttım, çoğalttım yolladım. Şimdi bir şarkı sözü milleti o kadar etkiler mi ? Abu Dabi mi ne, vallahi nere olduğunu bilmiyorum. Oraya bile yolladım. Hesap edin yani, Avustralya’ da gösterilmiş oralarda. Bakın şimdi ;

Diye devam ediyor… Yine o ara hit olan başka bir parça var, bakın ;

Şimdi tekniğe bak ; yollarda, yol ; yağmurda, yağmur ; biri yol biri yağmur diğer biri de, şarkılarda… son sözcükler bunlar, öbürleri takı.

Hakan BENLİ : Kafiye ve anlam yok yani…

Cemal SAFİ : Yok… Kafiye var mı ? Hayır hepsi takı…

Ne olmuş burada önemli bir şey mi olmuş ? Sıradan bir şey bu…

Hakan BENLİ : Peki, şiirlerinizden seçtiğiniz, sevdiğiniz şiirleriniz var mı ?En sevdiğiniz şiir hangisi ?

Cemal SAFİ : En çok sevdiğim şiir, şimdi hangi evladını daha çok seviyorsun gibi oluyor. Şiirlerimi severim ben mesela ‘ Vurgun ‘ benim iki buçuk saatte yazdığım bir şiirdir, dört kıt’adır. ‘ Git ‘ diye bir şiirim vardır, sekiz ayda bitmiştir. ‘ Sensiz Olmadı ‘ on altı kıt’ a, yedi yüz dört tane sesli harften müteşekkil şiirdir. O yirmi günde bitti, çoğu şiirlerim bir gece de biter de ; bir gece de temel atılır sütunlar çıkar, süsleme ve rütujları da birkaç gün sürer. Ne kadar fazla duyduysam o kadar güzel olur şiir. O Olayı ne kadar fazla hissettiysem şiir de o denli iyi olur.

Hakan BENLİ : Peki sizi böyle etkileyen bir şiir hangisi ?

Cemal SAFİ : Mesela Ayşen’ i ben tanımam, çok severim o şiiri. Ayşen Behçet hastalığından mustarip, kara sevdadan dolayı oldu. O olayı anlattılar burada bana, sevdiğim bir delikanlı. Ağlayarak anlattı bana durumu ; bunlar ortaokuldan beri tanışıyorlar iki arkadaş, ortaokul biter lise biter bunlar karasevdalar birbirlerine. Oğlanın babası gider kızı isterler ama aristokrat aile, Ayşen’ in ailesi, anne baba Avrupalarda tahsil yapmışlar, varlıklı bir aile. Çocuğun ailesi fakir, memur bir yerde, vermezler. Kız kaçmağa kalkar, bunu anlarlar ve hemen bir başkasına verirler, evlendirirler. Zavallı çocuk, istemediği bir çocuk dünyaya gelir ve Behçet hastalığına yakalanır. Bunları anlattığında çok duygulandım, dayanamadım, ağladım. Harbiden yaşıyorum olayı. Onlar gittiler, arkadaşlar. Ben hemen olayı yazdım hemen , çalakalem. ‘Ayşen ‘, Orhan’ ın en çok istek alan şarkısı… ‘ Git ’ i çok severim, ‘ Telefonda Sen’ i çok severim, ‘ Ya Evde Yoksan ‘ ı çok severim, Yine birkaç kişi besteledi hemen bir kıt’ a okuyum size, bu sezon çıkar belki ;

Yani özellikle şu falan diye ayıramıyorum, diğerleri darılır belki .

Hakan BENLİ : Peki efendim, sizin sanat yaşantınızdan bir kesit sunabilir misiniz bize ?

Cemal SAFİ : Sanat yaşantım benim, şimdi bilemiyorum öbür şairleri de ben şair gibi yaşarım. Şairce yaşarım. Ne duyduysam onu yaşarım. Yani aileme çok düşkünüm, çocuklarımı çok severim. Eşim dünyanın en iyi insanlarından biri. Hem kadınım hem çocuklarımın annesi. İyi bir valide iyi bir ev kadını. Ama şair karısı kadar zor bir iş yok. Çok zor durumda, ne zaman gelir eve ne zaman gider hiç bilmez kadıncağız. Bütün gece uyumaz, gelecek mi gelmeyecek mi ? Dün gece eve gitmedim mesela… Dedim ya şair gibi yaşarım. Sevdiğim ortamda olmak isterim. İlham alabileceğim, duygu alabileceğim ortamda olmak isterim. Çok tanıdığım var, kimseyi de kıramam. Bu gün seninleyim, yarın öbürüyleyim. Efendim davetler oluyor, işte cumartesi günü, yarın Tekirdağ’da bir sanat evinde kitap imza günüm var, orada olacağım. Pazar günü bir gün dinleneceğim, pazartesi günü televizyonda çekimimiz var. Emirgan’da pazartesi günü için Şerifler Yalısını tutmuş Flaş Tv, çok güzel bir yalıymış, Emirgan’ da orda iki üç saat program yapacağız. Bir sonraki hafta da gösteriliyormuş. İşte Mustafa Sağyaşar falan var, Müslüm Gürses varmış, öğrendim. Kadın on beş gündür arıyor, telefon üstüne telefon, telesekreter falan. Şimdi ordan oraya, ordan oraya. Seviyorum da , şair gibi yaşıyorum. Yani normal babalar gibi akşam beş buçukta işten çıkılır, altı, altı buçuk da evde olunur değil mi ? Sabahta kalkar işe gidersin falan ama bize göre vasat bir hayat bu yani. Şairin derinde olması için renkli yaşaması lazım. Bu kitapta iki yüz şiir var, kitabın haricinde yine otuz kırk şiir oldu, ben böyle renkli yaşamasam bunlar nereden çıkar ? Değil mi, monoton hayatta çıkar mı bunlar ? Çıkmaz, mümkün değil.

Hakan BENLİ : Kitap demişken, bunca yıldır neden sadece bir kitap ?

Cemal SAFİ : Şimdi, neden sadece bir kitap ? Ben buna ticari emtia olarak bakmıyorum zaten her şeye… Çok ısrar olduğu için çıkardım kitabı. Yoksa ticari düşünseydim kırk elli şiiri koyardım, bir fiyat alırdım ; bakıyorum kitaplar ekseriyeti öyle… Atilla İlhan’ ın kitabına bakıyorum, öyle. Şiir de değil çoğu. Bir iki tane şiir koyuyor içine, öbürleri hep hani kaset olur ya, bir tane lokomotif şarkı olur, öbürleri sıradan, fason çalışmalardır, ona benziyor. Ama Yahya Kemal’ in bir lafı var, kitap çıkaramadan öldü. Neden bir kitap diyorsun ; O’ nun da aşırı titizliği, kitap çıkarmadan öldü. ‘ Mısra benim haysiyetimdir ‘ diyor adam. Bir adam böyle düşünürse, o adam hatalı yazar mı, en güzeli yazmağa mecbur değil mi ? Haysiyetimdir diyor benim mısra ! Şairden şaire, şiire karşı, sanata yaklaşım da değişiyor. Kitap çıkaramıyor, akşam matbaaya verirmiş, ısrar olurmuş, sabahlara kadar uyuyamazmış. ‘ Ya, şu sözcüğü değiştirseydim kara yerine siyah yapsaydım onu… ‘ Serin selviler demiş mesela on iki yıl sonra, siyah selviler diye geçen bir satırı, on iki yıl sonra onu serin selviler yapıyor. O kadar titiz. Defalarca matbaadan düzeltmek amacıyla kitabı almış… Kitap çıkaramadan ölmüş adam. Şimdi öyle de gençler var geliyor ‘ Hocam önsöz yaz bana ‘ diyor. Beş kitap çıkarmış otuz yaşında. Kardeşim bu ne bereket bu ne fırtına !... Olağanüstü bir durum… Sordum, dedim ki, adam önsöz istiyor ; sanatçı karakterini, kişiliğini anlatmam için bir yazı istiyor. Nasıldır dedim Afyon’ lu bir bestekara ‘ Ağabey sen yazma O’ na, gerçek şair olsa beş kitap çıkarır mı ? ‘ dedi. Adam otuz yaşında beş kitap çıkarıyor, diğeri ölüyor kitap çıkaramıyor. Şair – i Azam ‘ dır Yahya Kemal’ de …

Hakan BENLİ : Sanat anlayışı bu…

Cemal SAFİ : Tabii, ben de kitabı çıkaracağım, çok ısrar var. Hepsine yakınını koymuşumdur yani. Çok az bazı müstehcen şiirlerim vardır, onları koymamışımdır. Yine içinde birkaç erotik şiir vardır. Bir şey vardır erotik ;

Diye devam eden bir şiir, bir de ;

Bu da böyle devam ediyor… Birde yine şey var, hatta Orhan onu okuduüunda güle güle öldü.

Diye başlayan bir şiir. Birde yine kitapta ‘ Telefonda Sen ‘ diye bir şiir. Orda sevgilinin ahlak anlayışı, muhafazakarlığı, terbiyesi bilinmeliydi. Şiirde şöyle geçer ;

Diyorum ben, sevgili de, sevgiliye onu dedirttim ;

Diyor ve konuyu değiştiriyor utancından, ağustosun yirmi yedisi ;

Ondan sonra bitişte ;

Diye bitiyor. Yasak aşklarda telefon hep kapı çalınca kapanır. Bunların haricinde güzel hicivler var ama koyamıyorsun. Ben bir iki tanesini koydum.

Diye devam eden bir şiir bu, hiciv… Yoksa daha benim bir ‘ Elektrikçi ‘ şiirim vardır müstehcen. Bir arkadaşımızın üç bin lira borcundan ötürü elektriğini kesmişler. Arkadaşta sevdiğimiz bir çocuk, ağlayacak neredeyse. Üşüyor, soğuk yatamıyor da. Eski kabadayılardan bu arkadaş hani yavuzun sonu uyuzluk derler bu arkadaşımızda o duruma düştü. Karısı bıraktı gitti falan… Ev için de ben kefil oldum, bağladım. Bu durumu dert yanıyor bana, duygulandım ‘ Dur dedim bir taşlama yapayım o elektrikçiye , kapıya as , açmaya geldiğinde görsün bir daha da kesmesin ‘ dedim. Sen onu kapat, kapatalım da öyle okuyayım. Yani açık olmaz.

Hakan BENLİ : O kadar ayıp mı ?

Cemal SAFİ : Kimseye ayıp olmaz, ayıp olsaydı şair Eşref hiciv yazmazdı, Itri, hicvettiği için padişahı dahi, kellesinden oldu öyle öldü. Neyzen Tevfik, yine öyle, Namık Kemal’ in hicivleri de var. Şöyle ‘ Elektrikçi ‘ şiiri ;

Dedik ve elektrikçi bir daha da tövbe etti elektriği kesmeye. Elektriğin borcu birikiyor adamlar geliyor elektriği kesmeye, elektriği kesemiyor, niye ? Bu var, TEK Genel Müdürlüğünde varmış.

Hakan BENLİ : Şiir mi Müdürlükteymiş ?

Cemal SAFİ : Tabi, tabi… Yayınlayamıyorlar. Yayınlanır mı, mümkün değil.. Yayınlansa dava açarlar bizi de kumbaraya atarlar. Var yine siyasilere yazdığım, bir iki taş attığım şiir vardır. Rahmetli Özal’ ın iktidarı, başbakanlığı zamanında yazdığım sanırım, kızı evlenmişti Ekrem’ le davulcu, arkadaşımızdı bizim.

Bunu yayımlıyorlar da bu iki kıt’asını yayımlayamıyorlar. Yayınlandı bu çünkü, tam seçim arifesinde…

Hakan BENLİ : Sayın Safi, sanat dünyasına şiirin haricinde başka katkılarınız oluyor mu; yeni yetişen şairlere katkılarınız, yardımlarınız oluyor mu ?

Cemal SAFİ : Sanat alanında yani nereye bir arkadaşımız bir şiir yarışması, bunu daha ziyade edebi mecmualar yapıyor ; jüri başkanı oluyorum, jüri üyesi oluyorum. Efendim ya bizzat çağırıyorlar ödül dağıtmaya, katılıyorum, ödül dağıtıyorum. Arada bir şiirlerimle katılıyorum, teşvik ediyorum. Yardımlaşmaya çalışıyorum elimden geldiğince. Devamlı sokaktayım onun için. Efendim, Akçay’ da geliştirdiğimiz konu, Geleneksel Şairler ve Bestekarlar Festivali az şey değil. Çok güzel eserler verdiğine inandığım festivaldir. Bu doksan beşte sizleri de beklerim inşallah. Dördüncüsünü idrak edeceğiz. İlk günü dediğim gibi ses yarışması, bu sene doksan dört yılındaki yarışmada Feryal Feryadi diye bir bayan birinci geldi. Hem bestekar kendisi, hem akordion çalıyor hemde okuyor yani. Enteresandır, bu genetik yapı, hani Erzurum dolaylarında bir tükü var; benim çok hoşuma giderdi, O’ nun torunu bu kız.

Böyle bir türkü hatırlıyor musun ?

Hakan BENLİ : Evet, hatırlıyorum…

Cemal SAFİ : Bu türkünün yaratıcısının torunu birinci gelen, ses yarışmasında Feryal Feryadi. Çok hanım bir kız, yaptığı besteler Necip Fazıl Kısakürek’ ten ve Abdurrahim Karakoç’ tan..

Hakan BENLİ : Sayın Safi bize göre yeriniz belli ama size göre Cemal Safi’ nin yeri nedir ?

Cemal SAFİ : Valla onu şiir sevenler, sanat sevenler takdir edecektir. Yani kendini övmek Allah’ a mahsus. Biz bir parça bir şey veriyorsak Allah’ ın sayesinde. Benim kabiliyetimde Allah vergisi. Gönlüm, duygusallığım da Allah vergisi. Yani bütün yeteneklerim Allah vergisi. Bana göre verilmiştir ben belki daha iyi yazıyorumdur ama Allah vergisidir yani. Aşkın olağanüstü bir duygu olduğunu biliyorum, tanıyorum aşkı. Yani cenab- ı Allah’ın kullarına bahşettiği en tatlı duygu. O’ ndan bahsederken, aşktan hepsini unutacaksın, başka bir şey değil. Duyguların en büyüğü, en derininden… Bütün sevgilerin iptal olur etrafında… Diyelim ki, evlisin, kadının var çocuğun var. Aşık oldun, mantiken olan bir olay; efendim ne oluyor biliyor musunuz ? Dostların var, arkadaşların var, hısım akraban var ama bütün sevgiler iptal oluyor. Onlara karşı verdiğiniz sevgileri de bütün hepsini toplayıp, çocuğunuza duyduğunuz sevgide dahil hepsini bir kişiye kanalize ediyorsunuz o sevgiyi. Anlatabildim mi ? Akü oluyor size ve muazzam bir değişiklik oluyor. Tipinde, konuşmanda, her şeyinizde, dünya anlayışınızda, zevk anlayışınızda engin bir değişme oluyor. O’ ndan bahsederken, öyle muhteşem bir duygudan bahsederken destur demek lazım, ecdadına layık olmak lazım, böyle eserler vermek lazım. Böyle yola çıktık, ben hiç düşünmedim ki, günün birinde ben böyle şöhret olacağım, benim şiirlerim başrolde şarkılar olacak, ölümsüz eserlere imza atacağım… Dün akşam bir gazinodaydım, sağ olsunlar hepsi ayakta, benim kitabımı da satıyorlar orda, hatta Bedirhan Gökçe’ de oradan almış.Sonra imzalattı bana. Ondan sonra , oturduk, sahneye çağırdılar bir iki şiir okudum. Sanatçılar da var misafir, sahneye kim çıksa eserlerimden okudular. Biri ‘ Vurgun’ u okudu, biri ‘ Rüyalarım Olmasa’ yı okudu, biri ‘ Telefonda Sen’ i okudu, biri ‘ Ayşen ‘ i, biri ‘ Sensiz Olmaz’ ı okudu peş peşe benim şarkıları okudular. Diyeceğim, ben bunların hiç birisini düşünmemiştim. Hatta ilk medya beni tespit ettiğinde galerimde yazardım şiirleri. Yazdıklarımı da gizlerdim, dosyam vardı oraya koyardım. Bazı dörtlükleri de camlara asardım, tabi gelen giden müşteriler ilgilenmeye başladılar. Nihayetinde medyaya haber veriyorlar. Basın geldi elimden aldılar zorla. Hatta bir şair geldi dedi ki, ilk defa tanıyorum adamı, ‘ Sen nasıl adamsın, üç kitap çıkardım… Hiç kitap çıkarmasaydım, şu dörtlüğü ben yazsaydım ‘ dedi. Sonradan benimle konuşmadı, arkadaşlarla falan aramı bozmaya kalktı bazı olaylar oldu, hakkımda dedikodu falan sonra kendi kötü oldu.... Sanırım şu dörtlüktü ;

Böyle bir dörtlük…

Israrlarla falan bu işe girdik. Basınla ilk tanışmamda ’79 sonu, ’80 başlarıydı. O gün bu gün gazetelerde, mecmualarda basında çıkmaya başladım. Orhan Gencebay’ a da bu mecmulardan gidiyormuş. Orhan’ da kardeşimin sınıf arkadaşı, küçüğümün . Beni şahsen tanır, şair olduğumu falan bilmiyor.

Hakan BENLİ : Tesadüf olmuş yani…

Cemal SAFİ : Orhan çevresinde ‘Cemal Safi diye bir şair var, beni derinden yaralıyor. Acaba kim bu Cemal Safi, benim sınıf arkadaşımın ağabeyi var Cemal Safi, acaba O mu ? Ama o şair değil ki… ‘ diyor. Yazdığımı bilmiyor. Tanımıyor etmiyor öyle, o zaman yaş farkı çok önemli, Orhan’ la benim aramda beş yaş var. O zaman o on iki yaşında çocuk ben on yedi yaşında delikanlıyım. O dönem ‘ Hadi, sen daha çocuksun ‘ der onla konuşulmazdı. O ‘ da konuşmaya cesaret edemezdi. O dönem öyleydi. Ama şimdi benim doksan yaşında, Allah rahmet eylesin, şakalaştığım ağabeyim vardı. Geçen sene kaybettik. Ondan sonra, O’ da arkadaşım, sonra seksen üç yaşında kaybettik bir ağabeyim vardı, O’ da arkadaşım. Halil Soyuer var yetmiş beş yaşında, o da arkadaşım. Genç şairler var onlar da arkadaşlarım… O dönem çok önemsiyorduk, onun için, Orhan’ dan bana haber gelmeye başladı. Birkaç kez davet olunca bir dosyaya koydum otuz, kırk kadar şiir, 1985 yılının baharıydı her halde, gittim İstanbul’ a . Levent’ te tek katlı bir villa kiralamış orada oturuyordu o zaman. Neyse girdik içeriye sarıldık, öpüştük falan ‘ Cemal Ağabey, sen ne büyük şairsin ‘ dedi, ‘ Estağfurullah, Allah büyük… ‘ dedim. Hemen bestelemeye girdi. İlk benden yaptı.

Sonra, ‘ Kal Sağlıcakla’ , ‘ Dön ‘ gibi şiirler… Ondan sonra da zaten Orhan’ ı sevenler beni de tanıdı. Orhan arabayla İstanbul’ da dolaşırken soruyorlarmış ‘ Orhan Ağabey, Cemal safi’ den kaç parça var, daha fazla parça yap ‘ falan diye.

Hakan BENLİ : Çok sevilmiş…

Cemal SAFİ : Tabi , tabi… Öyle oldu. Orhan’ da her kasette iki üç şarkı yapıyor. Tabi fazlası da olmaz bu seferde derler ki, Cemal Safi ‘ de olmasa Orhan bitti diyorlar. Orhan’ ın vakti yok. Orhan’ ın vakti yok bir defa. Akşama kadar telefon, akşama kadar basını şusu busu falan … Nerde yapacak bu çocuk besteyi ya ? Telefon geldiği zaman bağlamayın şu telefonu kardeşim . Duygulanmışız, konuşuyoruz mesela, ‘ Kal Sağlıcakla’ yı gelen giden, adam yollamayın da, duygulanmışız, konuşuyoruz. Duygularımıza dokunmayın yani her zaman yakalayamıyoruz.

Hakan BENLİ : Peki Hocam, şiir yazan gençlere neler tavsiye edersiniz ?

Cemal SAFİ : Şimdi, Biraz evvelde o konuya temas ettik. Yani aşkı tanımadan aşk şiirinde başarılı olmak, bence imkansız. Yine gençlere tavsiyem, ben aşkı tanımıyorum diye aşk şiiri yazmayacak mıyım, yazacaksın tabi. Gençler daha duygusal olur, duyguları yıpranmamıştır daha. Bizim duygularımız biraz daha yıpranmıştır, yine de sağlam gönlümüz var, götürüyoruz Allah’ a şükür. Çok okuyup az yazsınlar, çok okuyup az yazsınlar… Şiir yazacağım diye oturmasınlar, bir şiir beni yaz der zaten , o zaman yazmaya başlasınlar. Gece uyutmaz, nasıl şimdi bir tavuğun karnında yumurta birikir, yumurtlamadan yapamaz, her nereye olsa yumurtlar yani. Bir çaresini bulur yumurtlar. Şiirde böyledir. O duygu geldiği zaman kendini ifade edebildiysen, samimi ve derinden aktarabildiysen. Onu hemen aktarabilmelisin, o duygu gidince aklından o sözler de gidiyor. Bu nedenle başında kağıt kalemle yatarmış eski şairler. O duygu geldiği zaman duygulandığı zaman hemen lambayı yakar, yazarlarmış. Mesela Dil bayramı için Kıbrıs’ a davetliydik Türk Dil Kurumu olarak gittik. O kadar candan sıcak bir karşılama falan ki hayran oldum adama (Y.N : Rauf Denktaş ) . Neyse sonra otele gittik, yattık. Rüyamda ‘ Sayın Cumhurbaşkanım size bir şiir yazdım ‘ diyorum, O ‘ da ‘ Teşekkür ederim ‘ diyor.’ Okuyayım mı ?... ‘ diyorum ve bu şiiri okuyorum, bir dörtlük ;